Παρασκευή 17 Ιουνίου 2016

Ανυπόφορα όνειρα ...γλαφυροί εφιάλτες.... [Στο fb 13 Ιουνίου 2016]






Ίδρυμα Πινακοθήκης "Δημήτριος Ι. Τζάνης" [κ' Μ κ' Ο]
[Eικαστικό project 2016] (ΙΙ)  
[Στο fb 6 Ιουνίου 2016]






Ίδρυμα Πινακοθήκης Δημήτριος Ι. Τζάνης

[Eικαστικό project 2016]  [Στο fb 24 Μαϊου 2016]





Δραπέτης απ’ το κάτεργο του Facebook…. Απο καιρό είχε πάρει την απόφαση μιας απόδρασης με αξιοπρέπεια από έναν κόσμο που τον βασάνιζε τόσο πολύ, πιά. Στην αρχή οι φιλίες και οι εξομολογήσεις ήταν η συνήθεια μιας μονιασμένης κοινότητας, μα συν τω χρόνω μετετράπη σε φρικιαστικό αλληλοσπαραγμό. Ετσι, φαιδροί πολιτευτές, ανόητοι φιλόσοφοι, επαρχιώτες καλλιτέχνες, μετανοημένοι παλιάτσοι, ετοίμαζαν με μαεστρία το καθημερινό γεύμα, μιας βαθιάς μελαγχολίας. Οταν βρέθηκε εκτός (απο εκει η φωτογραφία) με έκπληξη διαπίστωσε πως εκατονταδες LIKE, του ειχανε κόψει για πάντα τον δρόμο προς την ελευθερία.




Τρίτη 25 Σεπτεμβρίου 2012



ΛΑΘΡΟΜΕΤΑΝΑΣΤΗΣ...ΤΗΣ...ΙΔΕΟΛΟΓΙΚΗΣ ΚΑΘΑΡΟΤΗΤΑΣ


------------------------------------------------------------------------------------------





Tο τελευταίο γεύμα ενός φιλότεχνου ποντικιού, που διάλεξε να ολοκληρώσει τον κύκλο της ζωής του στο atelier μου, τρώγοντας τις φόλες που του σέρβιρα καθημερινά επί μια εβδομάδα, παρακολουθώντας με να ζωγραφίζω ακατάληπτες εικόνες και να ακούω μανιακά Jazz μουσική, γιατί απλώς ήθελε να διαπιστώσει εάν ο θάνατος στο υπόγειο κάποιου καλλιτέχνη, απ΄ τα τόσα που είχε επισκεφθεί, είναι διαφορετικός, καθώς συχνά τους είχε ακούσει να μονολογούν ....."εδώ μέσα θα γίνει ο τάφος μου...."


------------------------------------------------------------------------------------------






Τα κουτιά του καπνού...


Εμφανίζεται φάντης μπαστούνι, φίλος μου, κρατώντας λευκή σακκούλα αγνώστου περιεχομένου.

Καλώς το παλικαράκι!!! τον προσφώνησα...

Γειά σας κι εσάς...απάντησε.

Αυτά ειναι δικά σου και μου δίνει την σακκούλα χαμογελώντας. Μετά την τεράστια χαρτόκουτα που μου έφερε κάποτε με τον θεόρατο Μήτσο, τον πετεινό, σκέφτηκα τί να χωρέσει μια σακκούλα άραγε?
Την άνοιξα χωρίς δισταγμό. Ηταν γεμάτη στρογγγυλά μεταλλικά κουτιά καπνού, για πίπα, με αυτή την ξενική μεθυστική μυρωδιά που μια φορά να τη μυρίσης δεν την ξεχνάς ποτέ.
Ηταν άδεια.
Τι ειναι αυτά, τον ρώτησα.
Δε μου είχες πει πριν δυόμισυ χρόνια, να σου κρατάω τα κουτιά του καπνού, να διαλύεις τα χρώματα τσι ζωγραφικής που σου διατηρούνται και δυο τρεις μέρες, είπε βροντόφωνα. Αμάν πόσο φωνάζει σκέφτηκα, τον ευχαρίστησα και του ομολόγησα πως το ειχα ξεχάσει. Συνάμα είχα λησμονήσει την ιδέα, πως οι άνθρωποι που αγαπιούνται δεν πρέπει να αμελούν ποτέ τις επιθυμίες των φίλων τους.
Καλό παιδί το φιλαράκι, μα τί να το κανεις, που πετάει στον αέρα με αλεξίπτωτο και "ανεμιστήρα στον κώλο"...


------------------------------------------------------------------------------------------




ΤΟ  ΛΑΖΑΡΑΚΙ

Πλάνταξα στα κλάματα, όταν η μητριαρχική εντολή όριζε πώς η ανάγκη μου για μια βαρκούλα
ήταν παντελώς περιττή, δηλαδή "καθόλου αναγκαία". "Δυστυχώς δεν μπορούμε να τα έχουμε όλα στη ζωή μας"! Μα εγώ, ήθελα μια βαρκούλα,
να τη δέσω στο Βενετσιάνικο λιμάνι και να τη βλέπω, απλά να τη βλέπω και να κάνω και καμμιά βόλτα.
Μετά, ήρθε η επιθυμία μιας μηχανής τσόπερ, που θα με οδηγούσε, μέχρι το Κατμαντού. Εκεί, στη χώρα του έρωτα και του χιππαριού, μπορούσα να βρώ το μοντέρνο Ποπ σινάφι, που θα με καταλάβαινε καλύτερα, μα αντ' αυτού, συνάντησα τους γνωστούς σε όλους μας, με την ονομασία "κομμουνιστάς" και αυτοί με την σειρά τους μου είπαν "όχι τώρα σύντροφε, είναι η ώρα που πρέπει να αφιερωθούμε στον αγώνα ενάντια στη χούντα."
Αργότερα, συνήθισα να κάνω τα όνειρά μου συσκευασία, σε πακέτο, και έκτοτε απαλλάχθηκα από την ανάγκη των ονείρων.
Η συνάντησή μου με το Νιτσάκι εκείνο το βράδυ, έκρυβε εκπλήξεις. Το "Πακεταρισμένο" Ντεσεβώ (2CV), για το οποίο της μιλούσα με τέτοιο ενθουσιασμό, δείχνοντάς της την εικόνα του, ήταν τίποτα, μπροστά στη δική της ιστορία, με δύο Ντεσεβώ χρώματος κολισαβρί!!, το δικό της και το όμοιο του φίλου της, που όταν το δανείστηκε μια βραδιά το τράκαρε, το διέλυσε κι έτσι έμεινε μόνο το ένα. "Αχ! το καημένο το λαζαράκι" είπε......εννοώντας το “πακεταρισμένο” Nτεσεβώ.


*********************







"Αυτοκινούμενη Παράγκα"

Οι συνεχείς μετακινήσεις, τους είχαν φέρει σε κατάσταση αλλοφροσύνης, έτσι ώστε η παραμονή τους, στην "Αυτοκινούμενη Παράγκα" να μην διαρκεί
περισσότερο από ένα εικοσιτετράωρο. Ο κίνδυνος συνάντησης τους, με κάποιους "αξιοσημείωτους ανθρώπους", τους προκαλούσε ένα συναίσθημα βίαιης, άτακτης φυγής, και σκέψεις για οριστική μετανάστευση, σε περιοχές που θύμιζαν Τομπρούκ.... μια μέρα, που την όριζε ένα σημάδι.......η Εαρινή Ισημερία συναντούσε την ποίηση!



*********************************************






ΝΕΑ ΕΣΤΙΑ

Στεκόταν αμήχανοι εκεί, απέναντι από το παλάτι που θα τους φιλοξενούσε, ώσπου ν' άλλαζαν λίγο τα πράγματα προς το καλύτερο. Θαύμαζαν, μαγεμένοι, την αρχιτεκτονική
πληρότητα του κτίσματος και την μηχανολογική αντοχή των υλικών του, όταν κάποιος φώναξε με δυνατή φωνή, ώστε να τον ακούσουν όλοι.
Θα γίνει δικό μου,πληρώνω όσο - όσο κι εσείς, φιλοξενούμενοι μου θα είστε. Περάστε μέσα, κοπιάστε. Δεν κούνησε κανένας, όλοι στράφηκαν προς το μέρος που ακούστηκε η φωνή αδιαφορώντας για τα λεγόμενά του. Κίνησαν να πλησιάσουν στην νέα εστία τους, μα όταν πέρασαν στο εσωτερικό της, μια έκπληξη τους περίμενε. Το τραπέζι, ήταν στρωμένο με σερβίτσια για όλους και μια καρτούλα δίπλα στην πετσέτα του καθενός, που έγραφε.....το όνειρο..... κράτα το όνειρο....




****************************************



Επαίτες ενός ανέφικτου θεού....










*********************************************








     









   "ΠΑΜΕ"

Προετοιμάζοντας την έκθεση τού 2004 με τίτλο "Stasis" βρέθηκα μοιραία στην στενάχωρη στιγμή της επιλογής των έργων και την κατά προσέγγιση κοστολόγησης τους. Όσοι ξέρουν απο τέτοια πράγματα καταλαβαίνουν καλύτερα του λόγου το αληθές. Δεν θέλει και πολλή σκέψη να διαπιστώσεις πως η ομορφιά που σου χαρίζει η τέχνη στην καθημερινότητά σου δεν είναι σε όλα ανώδυνη...
  Αυτά σκεφτόμουνα σαν έφτασε η στιγμή να δώσω τον τίτλο στον εικονιζόμενο πίνακα με τους τρείς στενάχωρους τύπους να κατευθύνονται προς τον θεατή, κόκκινοι αυτοί σε μαύρο περιβάλον.
  Πάνω στην ώρα κατεβαίνει στο atelier ο Ανδρέας (καταδικασθείς εις δώδεκα έτη καθειρξιν και στέρησιν των πολιτικών του δικαιωμάτων, δια λόγους σωφρονισμού έναντι του καθεστώτος της εθνοσωτηρίου επαναστάσεως της Εικοστής Πρώτης Απριλίου 1967). Ήταν η πρώτη δίκη αντιστασιακών το 1968 απο τον "Ρήγα Φεραίο". Αυτός ήξερε πολύ καλά από την μέρα της σύλληψης του τον τίτλο αυτού του πίνακα... Τον είχε ζήσει. Είχε νοιώσει την ασφυξία περισσότερο απ' όλους εμάς που βρεθήκαμε στην Ιταλία την εποχή εκείνη. Ένα συναίσθημα που είχε κατά κάποιο τρόπο επανέλθει πολύ έντονα σε μένα σήμερα, μια δυσοσμία που έφερνε πολύ σ' εκείνα τα χρόνια.
  Θέλω να με βοηθήσεις Ανδρέα στον τίτλο αυτής της ζωγραφιάς μου του είπα, εκείνο το χειμωνιάτικο μεσημέρι. Αλλήθεια τί σου είπαν οι χουντικοί όταν σε συνέλαβαν τότε;...
  Οχι πολλά πράγματα Δημήτρη, μονάχα... "πάμε"... Μια φράση.
  Δεν μπόρεσα να συγκρατήσω την απορία μου... Μα καλά μια τόση δα λέξη για μια τόσο σκληρή στιγμή. 
  "Πάμε", ειναι και ο τίτλος της ζωγραφιάς σου.
  Τώρα καταλάβαινα τα πράγματα. Ο θύτης και το θύμα εμπλέκονται σε μια ομοιομορφία.  Ο σκληρός, ο συγκαταβατικός και στην μέση ο θυσιαζόμενος, σφάγιο στον εξαγνισμό της πολιτικής κακοήθειας...
  Αργότερα στην έκθεση οι περισσότεροι στάθηκαν με ενδιαφέρον μπροστά σ'αυτή τη ζωγραφιά. Κάποιοι τριαντάρηδες εξέφρασαν την επιθυμία να την αγοράσουν. Αρκετοί μαθητές Λυκείου που επισκέφθηκαν για εκπαιδευτικούς λόγους τον χώρο εκδήλωσαν τον θαυμασμό τους για το έργο αυτό και φωτογραφίζοντας το με τα κινητά τηλέφωνα τους τον έβαλαν σαν μόνιμη εικόνα στην οθόνη τους. Με ρώτησαν πολύ σοβαρά τί με οδήγησε σ' αυτή την σκέψη, απο τί “εμπνεύστηκα” αυτό το έργο. Ήμουνα άραγε φοβισμένος; Ενοιωθα παράνομος... επαναστάτης, τρομοκράτης; Μα αφού μας είχαν χεσμένους αινιγουέι. 
  Έδωσα αρκετές ανεπαρκείς ερμηνείες για κάτι που μπορεί μεν να το ζωγραφίσεις  με επιτυχία είναι όμως σχεδόν αδύνατο να το ερμηνεύσεις με τα λόγια.
  Η ζωγραφιά “ήρθε στην προτίμηση” ενός φιλικού ζευγαριού συλλεκτών, φιλελλήνων, απο την Ολλανδία. Η κόρη τους Ιστορικός τέχνης υπεύθυνη σε gallery του Άμστερνταμ ενέκρινε την αγορά (φαντάζομαι και ο γαμπρός, που είναι του ιδίου επαγγέλματος).
  Με ρώτησαν τον τίτλο του έργου και τί σήμαινε αυτό..."Πάμε"... Χρειάστηκα σ'αυτό το σημείο την ιστορία του Ανδρέα να περιγράψω και στα Αγγλικά τις σκέψεις μου. Μερικές μέρες μετά άρχισα να παίρνω e-mail που μου έλεγαν ούτε λίγο ούτε πολύ πόσο ειναι χαρούμενοι με το "Πάμε" σπίτι τους και άλλα πολλά.
  Ακόμα δεν κατάλαβα όμως, ποιός είναι ο δεσμός όλων αυτών των προσώπων... τι πραγματικά κοινό αναγνώρισαν στην ζωγραφιά μου όλοι αυτοί οι τόσο διαφορετικοι μεταξύ τους άνθρωποι. Υπήρχε τίποτα περισσότερο απο την θλίψη;..

Δημήτρης Τζάνης


Παραθέτω σχετικό email

Το Pame είναι μια μεγάλη επιτυχία στο διαμέρισμά μας. Όχι μόνο Thea 
και εγώ όπως τον πάρα πολύ. 

Σε αυτήν την ίδια την στιγμή ακούω το Cd Μικρά Ασία + George + + Dalaras +. 
Ένα ενδιαφέρον αλλά πολύ λυπημένο μέρος του παρελθόντος σας. Ήξερα πολύ περισσότερο της ελληνικής ιστορίας. 

xTheax και xHansx xHendriksx (επίσης γνωστό ως Γιάννης Hendriksakis) 




**********************************************************************







Mε την απειλή του όπλου ο Δημήτρης Τζάνης παραδέχτηκε πως, 
η Frida ειναι καλύτερη ζωγράφος απο αυτόν...

Kι αυτή του είπε: No estoy enfermo ... estoy roto ... 
pero estoy feliz de estar vivo siempre que puedo pintar ....





Kι αυτή του είπε: [Mετάφραση] «Δεν είμαι άρρωστη. Είμαι σπασμένη. 
Αλλά ευτυχισμένη όσο μπορώ να ζωγραφίζω».



**********************************************************************








Μετά μου σέρβιρε τον καφέ με το νερό. 

Τόσες φουσκάλες και ένα τεράστιο χαμόγελο....



Δυο μάτια να με κοιτάζουν και δεκάδες ψυχές 


να φτερουγίζουν υμνώντας..... ή τα έτη ζωής, ή πολλά χρήματα, ή κάποιοι με φθονούν, 

ή απλά με τα μάτια αρχίζει η γεύση του καφέ.... 

Σήμερα στο παυσίπονο χωράφι....



**********************************************************************





Βασίλισσα του τοστ


     ...Μετά, όπως σας είπα πέρασα από το σπίτι της. Με έβαλε να καθίσω στη γνώριμη θέση, εκεί που χρόνια θρονιαζόμουνα όταν ζωγραφίζαμε παρέα και η κουβέντα μας ή καμία φορά και η σιωπή μας συμπληρωνόταν από δάκρυα και αναμνήσεις. Ψάχναμε συνεχώς ένα νέο εικαστικό θέμα για την επόμενη έκθεση, μα σπάνια καταλήγαμε σε λογικά συμπεράσματα. Οι αναμνήσεις, διαθέτουν θολή εικόνα και πικρή γεύση. Όταν γεμίζαμε τον τόπο χρώματα και το πάτωμα με ιδέες, ήταν η ώρα του τοστ.
     Είχαμε σχεδίασει εκτός των άλλων και πολλά μαγαζιά, που θα ασκούσε την "τέχνη" της, σε αυτό το τόσο απλό, αλλά εύγευστο τετράγωνο ψωμάκι. Της άρεσε να την αποκαλώ βασίλισσα του τοστ.
     Ετούτη την φορά η επίσκεψη μου ήταν διαφορετική. Είχαμε και οι δυο μας πολλά να πούμε, διαλέγοντας όμως την σιωπή. Αεικίνητη όπως πάντα μου έδωσε τον χρόνο να περιεργαστώ ένα μεταλλικό κουτάκι που βρισόταν μπροστά μου, παρακινώντας με να δώ τι έχει μέσα, μου το έδωσε η γιαγιά του γιου μου, είπε.
     Το άνοιγμα του με αιφνιδίασε, με έβαλε να σκέφτομαι πειρατικούς θησαυρούς, κρυμμένους στα σεντούκια, σε αχαρτογράφητα νησιά, να ξεχειλίζουν από χρυσάφια, διαμαντικά, πολύτιμες λαμπερές πετρούλες, χρυσοποίκιλτα αντικείμενα –κολιέδες, δαχτυλίδια, βραχιόλια-.... 
     Όμως, σε αυτόν τον θησαυρό που είχα μπροστά μου, κάτι πολυτιμότερο τράβηξε το βλέμμα μου και αυτό, ήταν μια δακτυλήθρα......


Σας παρουσιάζω και τα πειστήρια.….
















******************************************************************






Αδυναμία συγκλήσεως






     Τελικά, γεμάτος θυμό διαπίστωνε για μια ακόμα φορά, πως κάτι σημαντικότερο απ' αυτό που εκείνος επεδίωκε, με τόση εργατικότητα και θέρμη, υπήρχε μέσα στο ατελιέ του. Περίπου ένα μέτρο απ' την είσοδο της πλευράς του κήπου, μια ζωγραφική σύνθεση, κάποιες "πιτσιλιές", θάλεγε ο αδαής, μαύρου χρώματός, ήταν εκεί στα πόδια του τραπεζιού, που συνήθως το χρησιμοποιούσε για να αποθηκεύει λογής λογής υλικά, της ζωγραφικής του τέχνης.
      Το μάτι του έπεσε τυχαία στο σημείο, γιατί αν και δεν ήταν ακόμα η ώρα της μεσημεριανής του ξεκούρασης, έπρεπε να κλείσει τον ανεμιστήρα που τον πάγωνε φυσώντας τον, μιας κι ο Σεπτέμβρης είχε μπει για τα καλά και η θερμοκρασία είχε πέσει απότομα.
     Η επιδαπέδια εικόνα, θύμιζε σύνθεση μεγάλου μάστορα του περασμένου αιώνα. Είχε πολλά χαρίσματα, με βασικότερο την μοντέρνα γραμμή, σαν αυτήν που αξιοποιούσε ο αμερικανός ζωγράφος Τζάκσον Πόλλοκ, τις μαύρες εκρήξεις που πολύ θύμιζαν την ψυχική κατάστασή που βρισκόταν εδώ και καιρό ο επαρχιώτης καλλιτέχνης. Διέθετε αυστηρότητα στη φόρμα, ρυθμό και δομή, που θα την ζήλευαν ακόμα και μεταπτυχιακοί φοιτητές της πιο σημαντικής σχολής καλών τεχνών του κόσμου. Επίσης ένα ενδιαφέρον όσο και πρωτότυπο σημείο, αυτή η σπερματώδης έγχυσις, εμφάνιζε μια εσωτερική δόνηση, κάτι σαν σεισμό, κάπου στο μέσον και δεξιά, μια εξέχουσα αρετή της μεταμοντέρνας κατάστασης!
     Οι συνεχείς συγκρούσεις και οι ταπεινώσεις που δεχόταν αδιαμαρτύρητα, ακόμα και όταν άκουγε προσβολές…”πώς είσαι έτσι? Μυρίζεις σαν καμμένο καλώδιο της ΔΕΗ…” απ' αυτή τη γυναίκα, θα την κατονομάσω.... μια πρώην πόρνη από την Μασσαλία, που λίγο το αψέντι, λίγο το ταμπάκο, λίγο τα υπόλοιπα της ζωής της, την είχαν κάνει ευέξαπτη. Ο ίδιος είχε οδηγηθεί σε μια αδιέξοδη κατάσταση απελπισίας, με ουσιαστικότερη συντεταγμένη, την καλλιτεχνική του αδυναμία μια αισθητική ανεπάρκεια και μια βεβαιότητα, πως όλοι οι άλλοι ζωγράφοι ήταν καλύτεροι απ' αυτόν, πως τα έργα των άλλων αν και προχειρότερα των δικών του, είχαν μεγαλύτερη πειστικότητα, και πως η καριέρα του είχε φτάσει ουσιαστικά στην Δύση της, πριν καλά καλά απολαύσει μια Φθινοπωρινή ανατολή.
     Και ενώ καθημερινά βυθιζόταν στα εσωτερικά του αδιέξοδα, νά λοιπόν, ένα νέο πρόβλημα, ένας καινούργιος ανταγωνιστής και μάλιστα μέσα στο ατελιέ του, καραδοκούσε να του δώσει την ύστατη καλλιτεχνική χαριστική βολή. Μια εξαιρετική επιδαπέδια ζωγραφική.
     Όρμησε με μανία πάνω στη ζωγραφιά, κρατώντας στο ένα χέρι του σπάτουλα και στο άλλο πανί, με διαλυτικό Νίτρου, ότι δυνατότερο. Ξαφνικά έμεινε ακίνητος, σαν καρυάτιδα! Πάνω στο τραπέζι που αποθήκευε υλικά ζωγραφικής, στα πόδια του, συγκεκριμένα στο πάτωμα, που βρισκόταν η εν λόγω ζωγραφιά… βλεπει με την έκπληξη, νεαρού εραστού που αντικρύζει για πρώτη φορά την θηλυκή γύμνια, ένα μικρό κουβά με μαύρο ακρυλικό χρώμα, να έχει πέσει στο πλάι, να έχει χυθεί το περιεχόμενο του, γεμίζοντας όλη την κενή επιφάνεια του τραπεζιού κι ενα μέρος του να στάζει κάτω λερώνοντας το πάτωμα και αναγκάζοντας τον καλλιτέχνη να αναφωνήσει…πω πω ....καταστροφή!!!
    Ο ανεμιστήρας είχε ρίξει ενα μικρο πίνακα, κι αυτός με τη σειρά του, το δοχείο με το χρώμα!!! Αναρωτιέμαι.....κάπως έτσι δεν ξεκινάνε όλες οι μεγάλες ανακαλύψεις?

Δευτέρα 19 Ιουλίου 2010

Δημήτρης Τζάνης>>>Τίτλος: "Ακηδία και Ραστώνη¨

Δημήτρης Τζάνης>>>Τίτλος: "Ακηδία και Ραστώνη¨oil on canvas110X110cm<<<>>>"Ερυσίχθων: σύγχρονη εκδοχή του μύθου">>>5 Ιουλίου-3 Οκτώβρη>>>Πολιτιστικό Κέντρο Δήμου Ελευσίνας "Λεων. Κανελλόπουλος"




Εφημερίδα ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ

Κυριακή, 18 Iουλίου 2010

Ο μύθος του Ερυσίχθονα μέσα από τη ματιά
61 καλλιτεχών
Κοντοσφύρης, Χαρίσης, Μόσχος, Μπεχράκη, Τέτσης κ.ά. σε μια αυστηρά θεματική έκθεση στο Πολιτιστικό Κέντρο Ελευσίνας
Της Νελλης Aμπραβανελ

Αργά ή γρήγορα, κάποιος θα ξέθαβε τον μύθο του Ερυσίχθονα. Γιατί μιλάει για την έλλειψη μέτρου στην κατανάλωση, για την ασυδοσία και τις –επίκαιρες θα προσθέταμε– συνέπειές τους. Πιο συγκεκριμένα ίσως, για την αλόγιστη εκμετάλλευση των φυσικών πόρων και την καταστροφή του περιβάλλοντος. Τώρα, ο μύθος του Ερισύχθονα ξαναζεί μέσα από τη δουλειά 61 καλλιτεχνών. Κοντοσφύρης, Χαρίσης, Μόσχος, Μπεχράκη, αλλά και Τέτσης, Μανουσάκης, Μαντζαβίνος... Κάποιοι δημιουργούν τις δικές τους αφηγήσεις για τη σχέση του ανθρώπου με το περιβάλλον. Αλλοι κάνουν συνειρμούς πέραν της περιβαλλοντικής διάστασης του μύθου. Σε μια αυστηρά θεματική έκθεση, που φιλοξενείται στο Πολιτιστικό Κέντρο Ελευσίνας «Λεωνίδας Κανελλόπουλος» και είναι οργανωμένη από το Κέντρο Λαογραφίας της Ακαδημίας Αθηνών, σύγχρονοι καλλιτέχνες κατανοούν με τον δικό τους τρόπο την ιστορία του Ερυσίχθονα. Με σχεδόν το 90% των έργων να έχουν δημιουργηθεί ειδικά για την περίσταση, η έκθεση αφηγείται μια πολύ συγκεκριμένη ιστορία, αποφεύγοντας το χιλιοειπωμένο κλισέ της «έκθεσης, αφιερωμένης στο περιβάλλον»...

«“Ναι λοιπόν, φτιάξε το δώμα, σκύλε, να τραπεζώνεις συχνά. Αφού αυτό είναι που επιθυμείς, από εδώ και πέρα συχνά πυκνά θα τρως!” Αυτό είπε η θεά, και μεγάλα βάσανα περίμεναν τον Ερυσίχθονα»... Υπερπολυτελές «δώμα» ονειρευόταν να φτιάξει ο Ερυσίχθων με τα δέντρα που διέταξε να κοπούν από το άλσος της Δήμητρας. Οταν τον «πήρε πρέφα» η θεά και μεταμορφωμένη σε ιέρεια τον προέτρεψε να σταματήσει την καταστροφή, ο περήφανος άνδρας την έδιωξε κακήν κακώς: «Μη σου μπήξω τούτο το τσεκούρι στο κορμί», της είπε ο άμοιρος. Μέγα λάθος. Γιατί η θεά θύμωσε πάρα πολύ, τιμωρώντας τον με μια «φοβερή και άγρια πείνα». Ο μύθος λέει ότι «ο δυστυχής, όσο κι αν έτρωγε, άλλο τόσο επιθυμούσε να φάει». Μέχρι που στο τέλος έφαγε τα ίδια του τα άκρα και στο τέλος πέθανε.

Νοήματα
Η αλήθεια είναι ότι πριν αρχίσετε τη βόλτα στο κτίριο που στεγάζει το Πολιτιστικό Κέντρο του Δήμου Ελευσίνας, καλό είναι να προμηθευτείτε τον κατάλογο από την είσοδο. Διαβάστε τον μύθο του Ερυσίχθονα όπως σώζεται στον ύμνο του ποιητή Καλλίμαχου για τη θεά Δήμητρα, στα αρχαία ή στα νέα ελληνικά, από την αρχή ώς το τέλος. Γιατί, καθώς θα κάνετε τη βόλτα σας, κάποιοι στίχοι θα ξεπηδούν από τη σελίδα όλο νόημα. Ο κέρινος προσκυνητής του Κώστα Τσιρώνη για παράδειγμα, ίσως να σας επαναφέρει στην εξής εικόνα: «Κι όπως στον ήλιο το κερί έτσι κι αυτός έλιωνε, ωσότου η μύτη και τα οστά μονάχα μείναν στον ταλαίπωρο». Κάποιοι συνειρμοί είναι αυτονόητοι. Αλλοι, όχι τόσο: για να γίνουν οι συσχετισμοί, απαιτείται η δική σας φαντασία. Οι ροκ «Μύγες» της Ιωάννας Θέμελη, π. χ., κυριολεκτούν λιγότερο. Ισως η ανικανότητά τους να σταθούν ακίνητες να θυμίζει την «αγιάτρευτη αρρώστια» του πρωταγωνιστή μας. Ισως συμβολίζουν το τελευταίο και πιο αισχρό στάδιο της κατανάλωσης.

Σε τέσσερις φάσεις
Η ιστορικός τέχνης Λουίζα Καραπιδάκη, επιμελήτρια της έκθεσης και μόνιμη συνεργάτις του Κέντρου Λαογραφίας της Ακαδημίας Αθηνών, αναφέρεται στο «σενάριο» της έκθεσης, που «αποτελείται από τέσσερις ενότητες, τους σταθμούς ζωής ενός δάσους που ταυτίζονται με τους βασικούς σταθμούς ζωής του πρωταγωνιστή του αρχαίου μύθου: την ευφορία, την αμέλεια, την καταστροφή και την επόμενη μέρα». Ολα μαζί, τα έργα είναι στημένα έτσι ώστε να αφηγηθούν μια πολύ συγκεκριμένη ιστορία: «Πώς από την πληρότητα, λόγω της ασυνειδησίας και της ασυδοσίας, μπορούμε να φτάσουμε σε μια καταστροφή. Και πώς μπορούμε να βγούμε από την καταστροφή. Η εποχή μας, έτσι κι αλλιώς, χαρακτηρίζεται από μια απίστευτη ασυδοσία, είτε είναι στην τροφή είτε στις πράξεις που κάνουμε, στην υπερκόπωση, σε όλα αυτά που μας περιτριγυρίζουν. Το αποτέλεσμα είναι μια καταστροφή που δεν μπορούμε να ελέγξουμε. Την επόμενη μέρα, τι κάνουμε; Υπάρχει αισιοδοξία; Υπάρχει προβληματισμός; Υπάρχει λύση; Ή μόνο ρομαντισμός;».

Στην πρώτη ενότητα ξεχωρίζουν δύο βίντεο: το έργο της Λήδας Αλεξίου, τα «Ιδανικά τοπία», και αυτό του Γρηγόρη Μαρκάτου, «Moving harmony». Ο ηχηρός ρυθμός του έργου του Μαρκάτου έρχεται σε αντίθεση με την ησυχία που αποπνέει το τοπίο της Αλεξίου. Και όμως, και τα δύο έργα μοιράζονται μια έννοια για τις δύσκολες ισορροπίες στη σχέση μεταξύ ανθρώπου και φύσης.

Το δεύτερο επίπεδο της έκθεσης φιλοξενεί σίγουρα τις πιο δυνατές εικόνες. Εδώ θα βρείτε έργα που ξεφεύγουν από το σενάριο του περιβάλλοντος. Ο Χρήστος Χαρίσης αναπαριστά με ρεαλισμό τον κόσμο των ναρκωτικών, ενώ ο Δημήτρης Τζάνης μάς χαρίζει μια ανθρωπόμορφη (ή τερατόμορφη;) «Αδηφαγία» στην «Ακηδία και Ραστώνη».

Προπάθεια κυριαρχίας του ανθρώπου στη φύση, το ακόρεστο της ψυχής, συμμετοχή στην απώλεια και στην οδύνη... Η ενότητα «ποινή, αυτοκαταστροφή» φιλοξενεί ένα εύστοχο, «επικίνδυνο» παιχνίδι, το διαδραστικό βίντεο του Πέτρου Βελλή. Ανάψτε τον αναπτήρα που είναι ακουμπισμένος μπροστά σε κάτι που μοιάζει με τεραστίων διαστάσεων ζωγραφιά νηπίου... Η «φλόγα» του θα σας εκπλήξει.

Πρόγραμμα «Δάσος - Ζωή - Πολιτισμός»
Το πιο πιθανό είναι θυμάστε αμυδρά κάποια από τα έργα της έκθεσης, σκορπισμένα σε διάφορα σημεία της πόλης. Τους περασμένους μήνες, το Δίκτυο Μουσείων του Κέντρου της Αθήνας ενέταξε την έκθεση «Ερυσίχθων» στις δραστηριότητές του, ως πρώτη κοινή εκδήλωση 18 μουσείων. Αυτή ήταν μια πρώτη γεύση, σε κάποιο φουαγέ, σε κάποιο καφέ μουσείου. Τώρα, από το κέντρο της Αθήνας, τα έργα ταξιδεύουν στην Ελευσίνα και μαζεύονται όλα μαζί για πρώτη φορά, έως τις 3 Οκτωβρίου. Για μια ημερήσια απόδραση, που μπορεί κάλλιστα να συνδυαστεί με κάποιο φεστιβαλικό θέαμα στο πολύ κοντινό Παλαιό Ελαιουργείο...

Η έκθεση διοργανώνεται στο πλαίσιο του προγράμματος «Δάσος-Ζωή-Πολιτισμός», μια συνεργασία της Ακαδημίας Αθηνών και του Μουσείου Γουλανδρή Φυσικής Ιστορίας, υπό την αιγίδα του Προέδρου της Δημοκρατίας.

Πολιτιστικό Κέντρο του Δήμου Ελευσίνας «Λεωνίδας Κανελλόπουλος», Δραγούμη 37, Παραλία Ελευσίνας, τηλ. 210-55.44.325.
ΠΡΟΣΚΛΗΣΗ